Shërbimi Gjeologjik Shqiptar ushtron aktivitetin e tij në fushën e gjeoshkencave, në bazë të ligjit Nr. 111/2015, datë 15.10.2015, “Për Shërbimin Gjeologjik Shqiptar”, i cili rregullon marrëdhëniet ndërmjet këtij institucioni dhe sektorëve publik e privat, për nxitjen e shfrytëzimit të resurseve minerare në përfitim maksimal të publikut. Sipas Rregullores “Për Funksionimin e Shërbimit Gjeologjik Shqiptar”, të miratuar me Urdhër Nr. 88, datë 22.02.2016, nga Ministri i Energjisë dhe Industrisë, Shërbimi Gjeologjik Shqiptar, ka statusin juridik si "institucion këshillimor, teknik dhe shkencor i shtetit, person juridik publik, buxhetor, i cili kryen veprimtari në fushën e shkencave të tokës në territorin e Republikës së Shqipërisë".
Ky institucion i ka fillimet në vitin 1922 , kur u krijua Zyra Gjeologjike, pranë Ministrisë së Bujqësisë dhe Punëve Botërore, me kryegjeolog çeko-austriakun Dr. Ernest Nowack. Pas një veprimtarie shtatë vjeçare, veprimtaria e kësaj zyre nuk evidentohet më në dokumentacionin zyrtar dhe është viti 1952, kur ringrihet Shërbimi Gjeologjik Shqiptar
Me 100 vitet e ekzistencës së tij, SH.GJ.SH. mund të konsiderohet institucioni më i vjetër i vendit tonë.